2. Ilustracja prezentująca spacerowy strój kobiecy z lat 80. Ilustracja przedstawiająca balowy strój kobiecy z lat 80
Kliknij aby powiększyć
Kliknij aby powiększyć
Pytania
Opis i analiza
- Wzorce w zakresie mody mieszkanki ziem polskich czerpały głównie z Paryża, Londynu, Wiednia i Berlina.
- Kobiety osiągały wąską talię zwaną talią „osy” stosując gorsety.
- Turniura pojawiła się w latach 70. XIX wieku. Początkowo było to spiętrzenie draperii i ozdób, upinane z tyłu poniżej bioder, podparta ewentualnie poduszeczką mocowaną z tyłu.
- Wielkie turniury z trenem utrudniały poruszanie się, stąd w strojach balowych treny bywały mniejsze. Jako niewygodne i nadające kobiecie nienaturalny kształt stały się też przedmiotem karykatur. Utrudniały chodzenie i siedzenie. Treny były przydeptywane przez inne osoby. Włożenie ich również nie było proste, gdyż potrzebna była pomoc innych osób.
Kontekst geograficzny/historyczny
Wiek XIX na ziemiach polskich obfitował w przemiany. Zaznaczyły się one również w obyczajowości, stylu życia i modzie. Dopiero w XIX w. paryskie, wiedeńskie, berlińskie, a wreszcie londyńskie żurnale docierały do czytelniczek, przede wszystkim ze sfer ziemiańskich i mieszczańskich. Polskie wydawnictwa poświęcone modzie pojawiły się w końcu lat 20. Pozwalały one Polkom śledzić na bieżąco kaprysy mody i czuć się w pełni eleganckimi Europejkami. Na przełomie lat 60. i 70. z mody damskiej zniknęła krynolina. Obcisły stanik sukni przeszedł w spódnicę, wydłużoną z tyłu w tren. Pojawiły się też draperie opasujące biodra kobiety i upinane z tyłu poniżej talii. Tak powstała wczesna tiurniura - początkowo było to spiętrzenie draperii i ozdób podkreślające tył bioder. Czasem pod spódnicą mocowano niewielką poduszeczkę. Przed 1880 r. tiurniura na krótko znikła. Spódnica stała się wąska z rozłożystym, zdobionym trenem. Po 1880 r. tiurniura powróciła i to znacznie większa niż poprzednio. Był to stelaż w kształcie podkowy, często ze stalowych taśm jak poprzednio krynolina, przypinany pod ciasno sznurowaną talią. Dopiero na tej podporze upinano draperie spódnicy oraz ozdoby. Tiurniura, podobnie jak przedtem krynolina, komplikowała problem okryć zimowych. Weszły więc w modę okrycia długie z przodu, a z tyłu kończące się na tiurniurze. Uczesania tej epoki były skomplikowane nie mniej niż cały strój. Składały się z dużej ilości małych loczków nad czołem i wokół twarzy oraz skręconych pukli i warkoczy z tyłu głowy. Poza domem obowiązywał kapelusz – w tym okresie nie był on zbyt duży, ale za to bardzo bogato zdobiony – koronkami, piórami, kwiatami. W połowie XIX stulecia w ubiorze męskim widoczne stało się dążenie do wygody – krój stawał się luźniejszy, zanikło wcięcie w talii i rozkloszowane poły, sylwetka wysmukliła się i uległa uproszczeniu. Taka tendencja utrzymała się do czasów I wojny światowej. Powszechnie noszono cylindry, ale w użycie wszedł także melonik z zaokrągloną główką. W lato panowie nosili również płaskie słomkowe kapelusze z szeroką ciemną wstążką, a do stroju sportowego i do polowania – czapki z daszkiem. W drugiej połowie XIX w. wykształcił się garnitur – w przeciwieństwie do wcześniejszych czasów, kiedy każda część stroju miała inny kolor i deseń, teraz marynarka, kamizelka i spodnie uszyte były z tego samego materiału w jednakowym kolorze.
Linki
http://www.buw.uw.edu.pl/wystawy/modameska/spis_tresci.html - moda męska w XIX i na początku XX wieku w czasopismach ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
http://buwcd.buw.uw.edu.pl/wystawa/index.html - moda kobieca w XIX i na początku XX wieku w czasopismach ze zbiorów Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie.
http://www.kajani.pl/Ryciny.html - zdjęcia ubiorów z pism kobiecych XVIII – XX wiek.
Prezentacja
Turniura – stosowany głównie od lat 70. XIX wieku element sukni, podkreślający tył bioder i nadający kobiecej sylwetce kształt litery S. Turniura wyparła krynolinę. Tył spódnicy zaczęły zdobić upinane draperie: spiętrzone fałdy podkreślane wstążkami. Czasem pod spódnicą mocowano niewielką poduszeczkę. Suknie były z tyłu wydłużone. Po krótkiej przerwie około 1880 r.– gdy spódnica stała się wąska, z rozłożystym i bogato zdobionym trenem – turniura powróciła znacznie większa niż poprzednio, stanowiąc czasem wręcz inżynierską konstrukcję, podobną do krynoliny. Na tej konstrukcji upinano draperie sukni. Turniura zaczęła zanikać w końcu lat 80. XIX w.
Gorset – element garderoby damskiej używany od końca XIV wieku do pierwszej dekady XX wieku. Podstawowym zadaniem gorsetu jest usztywnienie korpusu, uwydatnienie biustu, podkreślenie i wysmuklenie linii talii. W XIX i na początku XX w. gorsety osiągnęły najbardziej skomplikowaną formę kroju. Sięgały do połowy bioder, a więc dodatkowo spłaszczały brzuch. Usztywniane i sznurowane w ten sposób, że ściskały nieznacznie górne żebra, a ostatnie 3-4 zaginały się wręcz do środka, zmniejszając tym samy objętość klatki piersiowej i spłycając oddech. W okolicach talii, krępowały narządy wewnętrzne i prowadziły do wielu kłopotów ze zdrowiem jego użytkowniczek a nawet zgonów. Szczególnie szkodliwy wpływ miały dla rozwijających się dopiero organizmów dzieci. Zostały wyeliminowane ze stroju kobiecego po I wojnie światowej na fali emancypacji.