Nauczyciel | Uczeń
Początkowo produkowane w:
Dostępne również w: en

1. Fragment relacji prezentującej położenie i byt osadników

Cała ta masa nowej ludności dzieli się na trzy klasy zostające w odmiennych liniach albo szczeblach, oznaczonych przez ich nawyknienia, majątki i właściwy charakter. Najpierwsza klasa nazywa się forest men (leśni ludzie), zajmuje pierwszą linię od strony ludów indiańskich. Są to właściwie mówiąc nomadowie. Nie uprawiają wcale ziemi i innego nie mają zatrudnienia oprócz krążenia pośród lasów i handlu z dzikimi narodami. Przepędzają częstokroć lata całe wśród pustyń i nie mają stałego siedliska. Chatka okryta korą drzewną i wsparta na dwóch tykach, wielki ogień rozłożony od strony wschodu, długie nakrycie, w które obwijają się, idąc do spoczynku, nogi obrócone do ognia i głowa pod dachem;(…) Skoro tylko spostrzegą, że liczba zwierzyny się pomniejsza, że ludność wzrasta i wymaga założenia court – house, przenoszą się o czterdzieści lub pięćdziesiąt mil dalej, dla szukania, mówią oni, więcej środków wyżywienia i więcej wolności i nie chcą mieć do czynienia z sprawiedliwością. (…) Po ludziach leśnych następują first settlers (pierwsi rudownicy), drugą stanowiący linię. Lubo ci wiele mają podobieństwa do pierwszych, są jednakże więcej stale osiadli, mniej się spuszczają na wyżywienie z polowania, hodują bydło, rudują kawałki ziemi, nie większe jednak zawsze nad potrzebę; a ponieważ mniej są tułającymi się, staranniej nieco urządzają mieszkania swoje. Szałasy ich (…)są szersze w górze aniżeli u dołu, zewsząd mają szpary, i niekiedy otoczone bywają wielkimi, dwanaście stóp wysokimi palisadami; zbudowane są z drzew nie obrobionych, między którymi pozostałe miejsca próżne zatykają gliną mieszaną z sieczką; dach okryty bywa korą lub wiórami drzewa; komin składa się z kamieni w słup ułożonych u końcowej ściany mieszkania (…). Zdarza się często, iż rudownicy ci zwracają na siebie zemstę lub chciwość dzikich, którzy na nich niekiedy w ich siedzibach uderzają. W takim razie Amerykanin broni się mężnie; żona jego nie waha się wziąć strzelby do ręki, a stając przy której szparze, ciągle nią strzela; (…)Dopóki dzicy nie opanują zdradą podobnego domu lub nie zdołają podłożyć ognia, natarcie ich zawsze prawie jest bezskuteczne i Amerykanin bywa niezwalczony; ale wówczas zostawać musi przez cały miesiąc nieraz zamkniony, z obawy podejścia, dopóki przez podarunki i układy nie ułagodzi gniewu dzikich i nie zawrze z nimi sojuszu. Ci pierwsi rudownicy zwykle przez lat pięć albo sześć tylko zostają na miejscu, po których ludność cała, posuwając się zawsze naprzód, ustępuje miejsca tzw. great – settlers, którzy stanowią trzecią linię i są prawdziwymi rolnikami; otrzymują od tych, co miejsce ich zajmują, pewne wynagrodzenie, nie jako wartość gruntów, które do nich nigdy prawie nie należą, lecz za małe rudunki, które tam uskutecznili, a nade wszystko dla zachowania ich przyjaźni. Trzecia ta klasa great – settlers składa się z zamożnych rolników rozmaitego stanu, którzy mając zbyt liczną rodzinę, posunęli się w głąb kraju, szukając tańszych gruntów, aby mając ich więcej, mogli każdemu dziecku dać osobną osadę. Lecz w stosunku do niepodległości, jaką im zapewniają małe ich majątki, są oni roztropni i szukając bezpieczeństwa swego i swoich rodzin, nie chcą być bardzo blisko dzikich; (…)Skoro great – settler obejmuje w posiadanie nowe grunta swoje, rozwala wkrótce chatę swego poprzednika i na jej miejscu porządny dom ciesielską robotą buduje; karczuje zaraz wielkie przestrzenie, otacza je rowami, zapuszcza łąki, sadzi ogrody, i żyje w bezpieczeństwie, obfitości i szczęściu.

Źródło: Podróż do Ameryki Północnej albo opisanie krajów zroszonych rzekami Missisipi, Ohio, Missouri i innymi do nich wpadającymi, z wiadomościami dokładnymi o kierunku i głębokości tych rzek, o miastach, wsiach, wioskach, osadach tej części świata, z dołączeniem uwag filozoficznych, politycznych, naukowych i handlowych oraz projektu linii granicznych i granic ogólnych przez śp. jenerała Collot byłego gubernatora Guadelupy, „Kolumb” 1828, nr 6, s. 284 – 288; cyt. za: G. Chomicki, L. Śliwa, Wiek XIX. Teksty źródłowe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole średniej, Kraków 2001, s. 84 – 86.

Prezentacja

Victor Collot (1751 – 1805) – francuski oficer, który służył w korpusie wspierającym Stany Zjednoczone w wojnie o niepodległość w latach 1775 – 1783. W latach 1793 – 1794 był gubernatorem Gwadelupy. W 1796 r. wyruszył ze szpiegowską misją w dół rzeki Missisipi i Ohio przez Illinois i Luizjanę, w czasie której przygotował mapy potrzebne do ewentualnych działań militarnych Francji przeciwko hiszpańskim i amerykańskim fortom. Po wykonaniu zadania powrócił do Francji, gdzie napisał pracę opatrzoną mapami i rycinami. Ukazała się ona drukiem dopiero w 1826 r.

Pytania

  1. Wymień kolejne grupy osadników. Scharakteryzuj ich tryb życia, warunki mieszkaniowe i sposób odżywiania.
  2. Jak układały się stosunki osadników z Indianami?
  3. Jak często osadnicy zmieniali miejsce swego pobytu?
  4. Jaki wpływ na środowisko naturalne miało przemieszczanie się kolejnych fal osadników?

Pokaż nauczycieli w celu znalezienia odpowiedzi.


Opis i analiza

  1. Victor Collot podzielił osadników na trzy grupy. Pierwszą grupę osadników stanowili forest men (leśni ludzie). Prowadzili koczowniczy tryb życia i utrzymywali się ze zbieractwa owoców leśnych i polowań. Nie uprawiali ziemi. Ich warunki życia również były bardzo skromne. Ich dom stanowiło zadaszenie pokryte korą drzewną i wsparte na dwóch palach. Na noc rozpalali ognisko i chowali się pod to zadaszenie. Następną grupę osadników tworzyli first settlers (pierwsi rudownicy). Prowadzili oni bardziej osiadły tryb życia. Utrzymywali się z hodowli bydła i uprawy niewielkich kawałków ziemi. Ich domy miały również solidniejszą konstrukcję niż u forest men. Domy ich zbudowane były z pni drzew, poprzetykanych gliną. Dach pokryty był korą, a komin zbudowany był z kamieni ułożonych w słup. Trzecią grupę osadników tworzyli tzw. great – settlers, którzy utrzymywali się z uprawy roli. Great – settlers zwykle posiadali liczną rodzinę i chcąc każdemu z dzieci zapewnić źródło utrzymania w poszukiwaniu większych i tańszych kawałków ziemi posuwali się w głąb kraju. Mieszkali w solidnych domach, karczowali lasy, by uprawiać pola i ogrody.
  2. Indianie często napadali na domy osadników. Najczęściej osadnikom udawało się odeprzeć napad Indian. Osadnicy wraz z żonami i dziećmi stawiali dzielnie opór. Czasami też osadnikowi udawało im się przekupić Indian, aby odstąpili od atakowania jego domu.
  3. Forest men przenosili się na inne miejsce jak tylko w miejscu, w którym koczowali zaczynało brakować zwierzyny, która można było upolować. First settlers pozostawali na zajmowanym terenie 5 – 6 lat. Great – settlers natomiast prowadzili osiadły tryb życia.
  4. Osadnicy polowali na zwierzynę w zajmowanym przez siebie miejscu oraz karczowali lasy w celu pozyskania ziemi pod uprawę zbóż, przez co wywierali negatywny wpływ na środowisko naturalne.

Kontekst geograficzny/historyczny

W latach 1775 –1783 toczyła się wojna o niepodległość Stanów Zjednoczonych pomiędzy Wielką Brytanią a jej trzynastoma koloniami w Ameryce Północnej. Na mocy traktatu paryskiego podpisanego w 1783 r. w Wersalu Anglia uznała niepodległość trzynastu kolonii północnoamerykańskich. Traktat ten przyznał im również terytorium na zachód od Appalachów, do rzeki Missisipi. Wówczas to rozpoczął się ruch kolonizacyjny na zachód, który zatrzymał się nad brzegiem Oceanu Spokojnego. W 1803 r. Unia (tak nazywano Stany Zjednoczone) kupiła od Francji Luizjanę. W 1819 r. Stany Zjednoczone kupiły od Hiszpanii Florydę dzięki czemu Amerykanie uzyskali dostęp do Zatoki Meksykańskiej. W 1846 r. zakupiono od Wielkiej Brytanii terytorium Oregonu. W 1845 r. Teksas będący terytorium meksykańskim został włączony do Unii, co zapoczątkowało konflikt meksykańsko – amerykański w 1846 r. Pokój zawarto w 1848 r. Na jego mocy Amerykanie otrzymali Teksas i tereny między Teksasem i Pacyfikiem (późniejsze stany Nowy Meksyk, Arizona, Kalifornia, Nevada, Utah). Traktat ustalił granicę amerykańsko - meksykańską na rzece Rio Grande. W 1867 r. Stany Zjednoczone zakupiły od Rosji Alaskę. Główną przyczyną ekspansji terytorialnej Stanów Zjednoczonych był gwałtowny wzrost liczby ludności spowodowany napływem imigrantów z Europy. Po 1830 r. rocznie osiedlało się tam 100 – 150 tys. ludzi. Uciekali oni ze swej ojczyzny głównie z powodu prześladowań religijnych, politycznych i złych warunków ekonomicznych – bezrobocia i biedy.